Қазақстан халқы Ассамблеясы
Қазақстан халқы Ассамблеясы институты Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университетінде 2015 жылдың 3 ақпанында ашылды. Институт университеттің құрылымдық бөлімшесі ретінде ғылыми-сараптамалық топтың және Кеңестің отырыстары, этносаралық және конфессияаралық келісімді, толеранттылық идеяларын, қоғамдағы тұрақтылықты нығайтуға ықпал ететін түрлі іс-шаралар өткізілетін диалог алаңы болып табылады. Институт "Рухани жаңғыру" бағдарламасын жүзеге асыру мақсатында ұлтты біріктіретін құндылықтарды нығайту жөніндегі қызметі идеологиялық функцияны атқарады.
Университеттегі ҚХА институты азаматтық бірегейлік пен қазақстандық құндылықтарды қалыптастыру, ұлтты топтастыру, этносаралық және конфессияаралық келісімді қамтамасыз ету, студенттерді Қазақстанның полиэтникалық халқының мәдениетіне тарту жөніндегі мемлекеттік этносаясат міндеттерін іске асыруға жәрдемдесуге арналған.
Институт өз қызметін Атырау облысы Қазақстан халқы Ассамблеясының хатшылығымен және облыс әкімі аппаратының "Қоғамдық келісім" КММ-мен, облыстық Достық үйімен, облыстың этномәдени бірлестіктерімен бірлесе отырып, азаматтық бейбітшілік пен этносаралық толеранттылықты сақтауға және нығайтуға бағытталған ғылыми-білім беру, әлеуметтік-мәдени іс-шаралар, акциялар жоспарланып отыр. Сондай-ақ, Л. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің "Қазақстан халқы ассамблеясы" кафедрасы мен Қазақстанның басқа да жоғары оқу орындарының әдістемелік орталықтары және ұқсас құрылымдары ретінде ынтымақтастықты жүзеге асырады.
ҚХА институтының мақсаты – университетте этносаясат саласындағы оқу-тәрбие және ғылыми-зерттеу процестерін үйлестіру, қоғамдық келісімнің қазақстандық моделін зерделеу мен танымал етудегі бірыңғай әдіснамалық және практикалық тәсілдерді әзірлеуге күш-жігерді біріктіру.
Мақсаттары мен міндеттері:
- Этносаясат мәселелері бойынша университеттегі оқу-тәрбие және ғылыми-зерттеу процесін оқу-әдістемелік, ғылыми-әдістемелік, сараптамалық-талдамалық, ақпараттық-түсіндіру сүйемелдеуі;
- Этноұлттық сала проблемалары бойынша ғылыми зерттеулерді, жобаларды іске асыру;
- Институт қызметінің мәселелері бойынша ғылыми конференцияларды ұйымдастыру, өткізу және қатысу;
- Университеттің профессорлық-оқытушылық құрамы және қоғам өкілдері қатарынан этносаралық және конфессияаралық қатынастар саласындағы процестерді зерделеу бойынша Институт жанынан ғылыми-әдістемелік бірлестік құру және оның қызметін ұйымдастыру;
- Атырау облысы бойынша Қазақстан халқы Ассамблеясына облыстық ҚХА хатшылығы, облыстық ҚХА хатшылығы жанындағы ғылыми-сараптамалық топ, облыстың этномәдени орталықтары жұмысының мазмұны мен нысандарын жетілдіру, этноконфессиялық қатынастар мәселелері бойынша облыстың мемлекеттік және қоғамдық ұйымдары мен мекемелеріне консультациялар беру бойынша ғылыми-әдістемелік көмек көрсету;
- Этносаралық келісім мен конфессияаралық толеранттылықты нығайту бойынша студент жастар арасында тәрбие жұмысын жүргізу;
- Ғылыми және оқу-әдістемелік әзірлемелерді танымал ету этносаяси зерттеулер саласындағы ғылыми жетістіктер туралы қалың жұртшылықты хабардар ету.
Х. Досмұхамедов атындағы Атырау университетінде студенттерге ұлттық бірлік пен қоғамдық келісім құндылықтарын сіңіруге, ғылыми жұмыстарға қатысуға бағытталған Қазақстан халқы Ассамблеясы Институты тиісті бағыттар бойынша қызметін жүргізуде. Мемлекеттік этносаясатты іске асыру бағытында ҚХА Институты және университеттің факультеттері мен кафедралары арасында тығыз байланыс орнатылды. Университеттің гуманитарлық ғылым, көптілді білім беру, инновациялық білім беру факультеттері Қазақстан және дүниежүзілік тарихы, әлеуметтік гуманитарлық пәндер, басқа да кафедраларында «Қазақстан халқының тарихы мен мәдениеті», «Мәңгілік ел» пәндері және «Қазіргі Қазақстанның тарихы», саясаттану, философия пәндері аясында этносаралық қатынастар тақырыптары бойынша дәрістер жүргізіледі. Тарих ғылымдарының докторы, профессор Ж.Ү. Қыдыралинаның Астана мен Алматы баспаларында жарық көрген «Межэтнические и межконфессиональные отношения в Казахстане: история и современность» оқу құралы, ғылыми еңбектері «Межэтнические и межконфессиональные отношения в Казахстане: теория и практика регулирования», «Этнос и религия в Казахстане: история и судьбы», «Депортированные в Казахстан народы: история и современность», «Корейцы в Прикаспии», «Нация и история», «Казахская интеллигенция и национальный вопрос. ХХ в.», Атырауда басылып шыққан педагогика ғылымдарының кандидаты Ш. Нағимовтың екі тілдегі «История духовной культуры казахского народа», филология ғылымдарының кандидаты М.Т. Мукашеваның үш тілде «Мәңгілік ел» оқу құралдары, тарих ғылымдарының докторы Л.Б. Бердығожиннің «Атырау этностары. Этносы Атырауской области. Ethnoses of Atyrau» иллюстрациялық фотоальбом кітабы және т.б. студент және ғалымдар арасында оқу мен ғылыми зерттеу процессте пайдаланылады.
Этносаралық қатынастар саласындағы мемлекеттік саясатты сараптамалық сүйемелдеу үшін университеттің жетекші ғалымдары, тарих, философия ғылымдарының докторлары А.Қ. Ахмет, Л.Б. Бердығожин, Ө.Қ. Бекежан, тарих, философия, филология ғылым кандидаттары, сондай ақ ректорат өкілдері, декандар Г.Қайырғалиева, А.А. Сұлтангубиева, С.Б. Аймуратов, Б.Б. Қорған, т.б. Атырау облысы ҚХА Ғылыми сараптамалық тобының (ҒСТ) мүшелері ретінде белсенді жұмыстар атқарады. Атырау облысы ҚХА Ғылыми сараптамалық тобының төрағасы - университтетің басқарма төрағасы, ректор С.Н. Идрисов.
Қазақстан халқы Ассамблеясын, оның Ғылыми-сараптамалық кеңесінің және этномәдени бірлестіктердің мүшелері ҚР Президентінің тиісті Жарлығын жүзеге асыру аясында Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі Мемлекеттік комиссияның жұмысына белсенді қатысуда. Атырау университетінің басқарма төрағасы, ректор және 16 тарихшы, философ, саясаттанушы ғалымдары Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі Мемлекеттік комиссияның жұмысшы тобының мүшесі және аймақтық комиссиясының, оның жұмысшы топтарының жетекшілері мен мүшелері, облыс этномәдени бірлестіктерінің өкілдері республикалық орталық және жергілікті мемлекеттік мұрағаттарында, оның ішінде арнайы органдарының архивтерінде жүмыс атқаруда. Оларға жүктелген жұмысты тиімді орындау үшін университетте барлық жағдай жасалды. Комиссия және оның жұмысшы топтарының мүшелерінің қатысуымен ғылыми әдістемелік семинарлар, халықпен кездесулер, аудандарға экспедициялар өткізіледі. Қазақстан этностарының тарихы мен мәдениеті, зобалаң жылдары халықтың қасіреті туралы тақырыптары бойынша ұстаз ғалымдар студенттік және магистрлік ғылыми жұмыстарға жетекшілік етеді, БАҚ өкілдеріне сұхбаттар беріп, ғылыми басылымдарда жариялымдық белсенділікті көрсетуді.
Университтің жетекші ғалым-педагогтардың, ғылым докторлары ғылыми зерттеу жобалар орындайды. Олар этноконфликтология, шиеліністерді басқару, этносаралық және конфессияаралық қатынастарды басқару оқу курстар бойынша оқу құралдар, бағдарламалар, оқу әдістемелік кешендер, силлабустар әзірлеген, аталған курстарды жүргізуде мол тәжірибе жинақтаған.
Еліміздің мемлекеттік және мерекелік, естелік даталарда Қазақстан халқы бірлігі күні, Алғыс айту күні, Наурыз мейрамы күндері жоғары оқу орынның профессорлік оқытушылық құрамы мен студент жастары арасында қызықты мазмұнды шаралар өткізіледі.
Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 30 жылдығына арналған «Бейбітшілік пен келісім жолымен» атты республикалық телевизиялық каналдарында көрсетілген фильмнің кейіпкерлері арасында Х. Досмұхамедов атындағы Атырау университетінің оқытушысы, көпұлтты шаңырақтың, корей этномәдени бірлестігінің өкілі Вера Шин және танымал кәсіпкерлер Владимир Розметов пен оның қызы, университетіміздің түлегі, Қазақстан халқы Ассамблеясының «Жаңғыру жолы» республикалық жастар қозғалысы жетекшілерінің бірі Тамила Розметова сұхбаттар берген.
Қазақстан халқы Ассамблеясы облыстық Ғылыми сараптамалық тобының мүшелері студенттер мен магистранттарға этносаясат, Қазақстан этностарының тарихы мен мәдениеті саласында дипломдық және магистрлік диссертация жұмыстарына жетекшілік етеді. Ассамблея тарапынан отандық пен бірлікті дәріптеуге арналған жыл сайын өткізілетін республикалық және аймақтық үздік ғылыми жобалар конкурстарына университеттің профессорлік оқытушылық құрамының өкілдері мен студенттері, магистранттары қатысып, жеңімпаз орындарға ие болады. Жыл сайын университетімізде Қазақстан халғы Ассамблеясы өкілдерінің қатысуымен ғылыми конференциялар өтеді. Біздің күшіміз – бірлікте және адал еңбекте. Алғыс айту күні Атырау университетінде өткен «Бірлік пен келісім - басты құндылық» ғылыми-практикалық конференцияның түйіні осы тұжырымның аясында тарқатылды. Ғалымдардың, сарапшылардың ғылыми тұрғыда жасалған баяндамалармен қатар шараға қатысқан өңірдегі этномәдени ұйымдары өкілдерінің студент жастарға айтылған ойлары, өсиеттері зор әсер қалдырды. Қазақстан халқы Ассамблеясының кәсіпкерлер қауымдастығының төрағасы Владимир Розметов өз отбасысы түрлі ұлт өкілдерінен бас қосқанын атап өтті. Бұл әулеттің ата-бабасы 1927 жылғы репрессия кезінде қазақ жеріне жер аударылып келген. «Менің әкемнің ұлты неміс, анам - қазақ қызы, қазақ, кәріс ұлтынан алған келіндерім бар, қазір 4 немеремді қызықтап отырмын», - деді кәсіпкер. Балаларының бары ауыл шаруашылығында еңбек етуде. Сол сияқты, Аққыстау селосынан «Вайнах» шешен-ингуш этномәдени бірлестігінің төрағасы Зелимхан Зубариев те отбасымен бірге мал және егіс шаруашылығымен айналысады. «Немерелерім оқудан босаған демалыс күндері қолдарына қамшыдан бастап кетпен-күрегіне дейін алып, шаруамен шұғылданады» деген кәсіпкердің сөзіне конференция қатысушыларының үлкені де жасы риза болды.
Бірлігіміздің ұйтқысы болған Ассамблея өзінің өміршіндігін дәлелдеді, іргелі институтқа айналды. Ассамблея дамып, оның кең алуан құрылымдықтары көбейіп келеді. Оның қазақстандық қоғамындағы орны ерекше. Еліміздегі барлық этностың басын біріктіретін бірегей құрылым тұрақтылықты сақтап, республиканың ілгерілей дамуы үшін маңызды роль атқарады. Бірлік барлық мемлекеттік және қоғамдық институттарының өзара ынтымақтастығы, әрекет ету, қарқынды жұмыс арқылы ғана келеді.
Жыл сайын 1 мамыр дәстүр бойынша елімізде Қазақстан халқы бірлігі күні деп белгіленген мейрамы қарсаңында Қазақстан халқы Ассамблеясының сессиялары шақырылады. Биылғы 2022 жылы алдағы 28-29 сәуірде Ассамблеяның қатар XXX және XXXI сессиялары өтті. Қазіргі мемлекетімізде және қоғамыздағы жағдайда Президенттің саяси өзгерістерді жүзеге асыруға бағытталған жаңа саяси бастамалары аясында Қазақстан халқы Ассамблеясының және оның қоғамдық құрылымдардың рөлі мен маңызы арта береді.
Ассамблеяның әрбір сессиясы Қазақстанның коғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени өміріндегі маңызды оқиға. Біздер Қазақстан халқы Ассамблеясымен байланысты адамдар үшін Ассамблея өміріміздің, қызметіміздің бөлігіне айналды. Бүған қатысты ой идеялар, жасалып жатқан істер шабыт, серпін беріп шығармашылық табыстарға жетелейді. Мемлекеттік этносаясаттың қағидаларын іске асыру, отаншылдықты, жалпыұлттық бірлікті, егемен еліміздің баға жетпес байлығын кейінгі ұрпақтар үшін сақтау - бұл барлығымызға ортақ міндеттерді Ассамблеяның ғылыми сарапшылық қауымдастығы өкілдері ерекше сезінеді.
Жұмыс жоспары 2024
Ғылыми-зерттеу жумыстарының ece6i 2023 жыл
Ғылыми сараптама тобы
Атырау облысы ҚХА ҒСТ құрамы 2022 ж.
ҚХА Институтының жумыс жоспары 2022 ж.
ҚХА Институтының Ғылыми-зерттеу жұмыстарының есебі 2022 жылдың 1 жартыжылдығы
Ғылыми сараптама тобы
Атырау облысы ҚХА ҒСТ құрамы 2022 ж.
ҚХА Институтының жумыс жоспары 2022 ж.
ҚХА Институтының Ғылыми-зерттеу жұмыстарының есебі 2022 жылдың 1 жартыжылдығы
ҚХА Институтының жумыс жоспары 2022 ж.
ҚХА Институтының Ғылыми-зерттеу жұмыстарының есебі 2022 жылдың 1 жартыжылдығы
