Шәкібалиев Рақымжан Шәкібәліұлы
ӨМІРБАЯН
Шәкібалиев Рақымжан Шәкібәліұлы 1936 жылы 20 қыркүйекте Орал облысы Бөкей Орда ауданы Қоңыртерек ауылында, қазіргі Атырау облысы Құрманғазы ауданы Азғыр ауылдық кеңесі Қоңыртерек ауылында дүниеге келген. Әкесі Ілиясов Шәкібәлі 1900 жылы дүниеге келіп, Атырау облысынан Ұлы Отан соғысына аттанып (1942-1945ж.ж.), майданда Украина фронтында, одан әрі Чех елі Прагада соғысты аяқтап, Ұлы Отан соғысының ардагері болып, бірнеше медальдармен марапатталып, аман-есен елге оралды. Анасы Байболова Ұлмекен Жұмағалиқызы 1905 жылы туылған, Ұлы Отан соғысының тыл ардагері. Ата-аналары балаларын өсіріп-өндіріп, тәрбиелеп, өмір жолдарына салып Сүйіндік ауылында әкесі 1972 жылы, анасы 1998 жылы өмірден өтті.
Рақымжан Шәкібәліұлы 1954 жылы С.М.Киров атындағы Азғыр ауылдық орта мектепті бітіргеннен кейін, ХІХ-партсъезд атындағы 7 жылдық мектепке математика пәнінен (5-6 сыныптарда) сабақ берген. 1955-60 жылдарда Гурьев мемлекеттік педагогика институтының физика-математика факультетінде оқып, «Математика, физика және сызу» сабақтарының мұғалімі деген мамандық алған. 1960 жылдың 15 тамызынан 1964 жылдың 10 қыркүйегіне дейін Гурьев облыстық комсомол комитетінің оқушы және студент-жастар бөлімінде нұсқаушы болып қызмет еткен.
- 15 қыркүйек 1964 жылдан бастап Гурьев педагогикалық институтында оқытушы, аға оқытушы, доцент (1979), профессор (1996) лауазымында еңбек жасап келген.
Аталған жылдар аралығында институттың әр түрлі қоғамдық жұмыстары: физика-математика факультетінің партия бюросының мүшесі және хатшысы (бірнеше жыл), сондай-ақ институттың партия комитетінің мүшесі және хатшысы қызметтерін атқарған.
- 1967-1968 жылдары және 1975-1981 жылдарда физика-математика факультеті деканының орынбасары және деканның міндетін атқарушы, сондай-ақ музыка-педагогика факультетінің деканы қызметтерінде болған.
- 1986 жылдың желтоқсан айынан бастап, 2002 жылдың шілде айына дейін «Математикалық талдау» кафедрасының меңгерушісі болды.
- 37 ғылыми, ғылыми-әдістемелік мақалалары республикалық және Одақ көлемінде ( бір мақала Америка Құрама Штатында) жарияланған. Бұлардан басқа 5 оқу-әдістемелік құрал (учебное-пособие) жарық көріп, оның үшеуі жеке авторлық дәрежеде республикалық басылымнан (АЛМАТЫ қаласы) шығып, оны студенттер пайдалануда. Атап айтсақ, «Математика» (Атырау-1993), «Жәй дифференциалдық теңдеулер» (Атырау-1993), «Некоторые вопросы из курса дифференциальных уравнений» (1999), «Дифференциалдық теңдеулер курсына қосымша бөлімдер» («Өлке» баспасы, 2002), «Методические рекомендации по выполнению курсовых работ» (Атырау-2004).
- Студент жастарды тәрбиелеудегі еңбектері үшін Қазақстан комсомолының Орталық Комитетінің Құрмет грамотасымен, СССР Ғылым Академиясының Сібір бөлімшесі (бір рет), Қазақ ССР Оқу министрлігінің (үш рет), Құрмет грамоталарымен марапатталған. «Еңбек ардагері» медалімен және «СССР Жоғары білім беру саласындағы үздік еңбегі үшін» (1980ж), «Қазақ ССР ағарту ісінің үздігі» (1986ж), «СССР ағарту ісінің үздігі» (1990ж) төс белгілерімен марапатталған.
- Профессор Р.Шәкібәліұлынан дәріс алып, бүгінде еліміздің әр түкпіріндегі жоғарғы санатты математика пәнінің мұғалімдері, мектеп директорлары қызметтерінде, беделді басшылық қызметтерде еңбек етіп жүрген шәкірттері осы уақытқа дейін мақтанышпен айтып, үнемі еске алып отырады. Атап айтсақ, п.ғ.д., Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университетінің профессоры Каражигитова Т.А., п.ғ.д., Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университетінің профессоры Имашев Г.И., математика пәнінің мүғалімі, РФ Білім беру ісінің құрметті қызметкері М.В. Берсенева, жоғарғы санатты математика пәнің мұғалімі, №16 мектеп-лицейдің директоры, Атырау облысы Білім және спорт басқармасының бірінші орынбасары, Атырау облысы Білім беру департаментінің директоры, Атырау облысы Жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар департаментінің директоры, Атырау облысы әкімінің орынбасары, Атырау облысы Білім беру департаментінің директоры лауазымдарын атқарған Қ.Қ.Қайненов, математика пәнінің мұғалімі, кейін Орлы орта мектебінің директоры қызметін атқарған Н.Жұмағалиев, №12 мектептің математика пәнінің мұғалімі болып қызмет атқарған, кейін Ресей мемлекетіне қоныс аударып, сол жақта мектеп директоры қызметін атқарған В.Шацкая, №17 мектеп-ицейдің жоғарғы санатты математика пәнінің мұғалімі Н.М.Струняшева, математика-физика мамандығының 2004 жылғы соңғы түлектері, қазіргі кезде қала және аудан мектептерінде математика пәнінің мұғалімдері Н.Юн, Г.Сабырова, Г.Қалиева, О.Мустафаева, Г.Бисембаева және т.с.с. шәкірттері қимас көңілмен еске алып, Рақымжан Шәкібәліұлының көптеген жақсы қасиеттерін айтып жүреді.
- Рақымжан Шәкібәліұлы кафедрада қызмет жасаған әріптестеріне үнемі білімдерін жетілдіріп, ғылыми әлеуетін жоғарлатуға ағалық ақыл-кеңесін беріп жүретін. «Математикалық талдау» кафедрасында бірге жұмыс жасаған, Рақымжан Шәкібәліұлының ақыл-кеңесін әрдайым ескеріп, ғылым және еңбек жолында үлкен жетістіктерге жеткен келесі інілерін айтуға болады: Ихсанов Ерсайын Уәлитханұлы- физика-математика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Ұлттық Ғылым Академиясының корреспондент мүшесі, Атырау инженерлік-гуманитарлық институтының ректоры; Кенжегулов Бекет Зинешұлы-техника ғылымдарының докторы, профессор, Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университетінің физика, математика және ақпараттық технологиялар факультетінде жеті жылдан астам уақыт кафедра меңгерушісі, жиырма бір жыл факультет деканы болып жұмыс жасап, қазір «Математика және қолданбалы технологиялар» ғылыми-зерттеу институтының директоры лауазымында жұмыс жасайды.
Бауырлары және жанұясы
Рақымжан Шәкібәліұлының екі апасы, бір ағасы, үш қарындасы, бір інісі болған. Үлкен ағасы Смағұл 19 жасында, Сұлу апасы мен Нәбирә, Айғаным атты қарындастары сәби кезінде шетінеген. Ал, бір апасы Күнзилә Шәкібәліқызы көп жылдар Сүйіндік совхозында тұрып, 1979 жылы Атырау қаласына қоныс аударып, 7-ші училищеде еңбек етіп, зейнеткерлікке шыққаннан кейін 2012 жылы, бір қарындасы Зылиха Шәкібәліқызы Батыс Қазақстан облысы Хан Ордасы ауылына тұрмысқа шығып, көп балалы ана атанып, 2010 жылы дүниеден өтті. 1947 жылы туылған інісі Көктаубай Шәкібәліұлы Атырау облысы Сүйіндік совхозында еңбек етіп, 2019 жылы қайтыс болды. Бауырларының бәрі де Қазақстанымыздың өркендеуіне өз үлестерін қосқан еңбек адамдары болды. Рақымжан Шәкібәліұлы 1962 жылы Бақыт Батырғазықызымен жанұя құрып, балаларын шындыққа, адамгершілікке баулып, 2 ұл мен 1 қыз тәрбиелеп өсірген өнегелі жанұя бола білді. Жан-жағына қол ұшын беруге бар мүмкіндігінше дайын аға, ауыл ақсақалдарына сыйлы іні, құрбы-құрдас, жоғарғы оқу орнында бірге оқыған жолдастарына әрдәйым ақыл-кеңесін аямайтын азамат бола білді. Жолдасы Бақыт Батырғазықызы көп жылдар Атырау (Гурьев) қаласының 1-ші мектеп-интернатында мұғалім-тәрбиеші болып жұмыс жасады, ал қазір жасы 85-тен асқан зейнеткер. Ұл-қызы әке-ана жолын қуып ұстаз болмаса да, қаржы және мұнай саласының жоғарғы оқу орнын тәмәмдап, мамандықтары бойынша Қазақстанның өркендеуіне еңбек етіп жүрген мамандар. Үлкен ұлы Нұрболат есепші мамандығы бойынша ЕмбіМұнайГаз саласында, кіші ұлы Марат Ресейдің Қазан қаласындағы технологиялық институтты бітіріп, көп жылдар Атырау Мұнай тасымалдау саласында қызмет жасап, қазір Қазақстанның шетелмен біріккен компаниясында бас маман болып еңбек етеді. Қызы Жанна Рақымжанқызы екі жоғары оқу орнын бітіріп жиырма жылдан аса уақыт мұнай-газ, жеңіл өнеркәсіп салаларында, мемлекеттік қызметтерде басшылық лауазымдарында қызмет атқарды. Жанна қызынан көрінген жиені Мәдинә мектеп оқушысы, болашақ суретші дизайнер мамандығын таңдады. Үлкен ұлы Нұрболаттан Әсел, Әсет, Әділбек атты үш немере сүйсе, кіші ұлы Мараттан Айдарбек атты немере көріп кетті. Немересі Әділбектің тегі- Рақымжанов. Үлкен келіні Қошаева Айсұлу Жамбылқызы Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университетінің физика, математика және ақпараттық технологиялар факультетін бітіріп, Атырау қаласындағы 11-ші Ы.Алтынсарин атындағы орта мектепте физика пәнінің мұғалімі болып, кіші келіні Төлепова Гүлнәш Елтайқызы инженер-құрылыс мамандығының иесі, Атырау қалалық өрт сөндіру саласында қызмет жасайды. Немерелерінің үлкендері мамандықтары бойынша әр салада еңбек етіп, жанұя құрып, Бақыт әжелеріне шөбере сүйгізсе, кіші немерелері қылықтарымен қызықтырған көз қуаныштары.
- Рақымжан Шәкібәліұлы 2004 жылдың 30 наурызында жүрек талмасынан кенеттен қайтыс болды.
- Шәкірті Алмас Жәсенұлы Садықов " РАХЫМЖАН АҒАМ ТАУ ТҰЛҒА !" атты өлең жолын арнаған.
" РАХЫМЖАН АҒАМ ТАУ ТҰЛҒА !"
Замана заңғарлары - өткен өлке,
Атырау Ақжайығы - аққан ерке.
Рахымжан ағам өсті құм Азғырда,
Сіңіріп тал бойына - білімді ерте !
Оқуға зерек болды - жас шағынан,
Түсініп ойлы сөзді - астарынан.
Ғалымдық жолды таңдап талаптанып,
Көрінді биік арман - асқарынан !
Атырау білімінің - шаңырағын,
Көтерді абзал АҒА - салып жанын.
Физмат факультетін - дамытуға,
Біршама ғұмыры өтті - қас пен қағым !
Кандидат дәрежесін - қорғап мықты,
Үмітін, ел сенімін - ақтап шықты.
Мәскеудің мойындатып ғалымдарын,
Жасады ғалымдыққа - қадам нықты !
Атағын профессор - иемденді,
Болып бір математика - сүйенгені.
Қашпады қиындықтан, жеңе білді,
Берілген уақытты да - үнемдеді !
Басқарды партияның - ұйымын да,
Ұтымды сөйлей алды - жиынын да.
Ісіне адал болып, жауапты да,
Шешімнің шеше білді - қиынын да !
Бағалап АҒА еңбегін - әріптестер,
Еске алып, жасап жатыр - игі істер.
Ашылды "ШӘКІБӘЛИЕВ ДӘРІСХАНА",
Керемет арқасында - жастар іскер !
Ризамыз Саламаттай басшы ұлға,
Жаңашыл бастаманы - алған қолға.
Ұстазын ұмытпаған шәкірт - ҰЛЫ,
Оң болсын жасағаны - ғылым жолда !
Есімі ұлықталып - мәңгілікке,
Қойылды бұл шараға - сәнді нүкте.
Демекпіз " ШӘКІБӘЛИЕВ ДӘРІСХАНА",
Жасай бер, қызметіңді - ел мен көпке !
АЛМАС ЖӘСЕНҰЛЫ САДЫҚОВ.
01 ЖЕЛТОҚСАН 2021 ЖЫЛ.
АТЫРАУ ҚАЛАСЫ.
