27.01.2023 351

Бүгін - қазақ ғылымына зор еңбек сіңірген тарихшы ғалым, қайраткер Хисмет Бозанұлы Табылдиевтың дүниеден өткен күні. «Ғалымның хаты өлмейді» дегендей, айтулы тұлғаны ардақтап, еске алу мақсатында Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университетінің 2020 жылы құрылған «Х.Б. Табылдиев атындағы Каспий өңірінің тарихы, археологиясы және этнологиясы» ғылыми зерттеу институтында Хисмет Бозанұлын еске алуға арналған дөңгелек үстел өтті.
Дөңгелек үстелге ҒЗИ ұжымы және Х.Табылдиевтың шәкірттері: тарих ғылымдарының докторлары Ж.Т.Таңатарова, Л. Бердіғожин, Аққали Ахмет, М. Қасенов және басқалар, сонымен бірге, В.Н.Татищев атындағы Астрахан мемлекеттік университетінің ғалымдары қатысты, ол кісі жайындағы естеліктерімен бөлісті.
Атырау облысының Құрметті азаматы, қоғам қайраткері, «Парасат» орденінің иегері, елімізге танымал ғалым, тарих ғылымдарының докторы, профессор Хисмет Бозанұлы 1936 жылы Атырау облысының Махамбет ауданында өмірге келіп, мектепті бітірген соң Алматыдағы сол кездегі Қазақ педагогикалық институтының тарих факультетіне оқуға түскен. Оқуын тамамдағаннан кейін мамандығы бойынша еңбек жолын бастады. 40 жылға жуық қызметін қарапайым мұғалімдіктен бастап, білім беру саласының барлық сатысынан өтіп, оқытушы, декан, проректор, жоғары оқу орнының ректоры қызметіне дейін көтерілді.
Хисмет Бозанұлы 1991–2000 жылдары, яғни тәуелсіздіктің ең қиын-қыстау кезеңінде Гурьев педагогикалық институының ректоры қызметін атқарып, оның инфрақұрылымын кеңейтті. Сондай-ақ 1994 жылы университет мәртебесін алып, осы оқу орнына Алаш қайраткері Халел Досмұхамедов есімін беруге өлшеусіз еңбек сіңірді. Бұл еліміздің батыс өңірінде ашылған тұңғыш университет болды және кейін еліміздегі жетекші оқу орындарының біріне айналды. Х.Б. Табылдиев жас ғалымдарға өріс ашқан ғалым-педагог ретінде 4 ғылым докторы мен 7 ғылым кандидатын даярлап шығарды. Олардың қатарында Ғ.Халидуллин, Ғ. Кенжебаев, С.Сапанов, Ұ.Исмағұлов, Ұ.Ахметова, Л.Бердіғожин, А.Ахмет сияқты белгілі тарихшы-ғалымдар бар.
1973 жылы академик Салық Зимановтың ғылыми жетекшілігімен Х. Бозанұлы «Социалистік Гурьевтің тарихы» деген тақырыпта тарих ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін сәтті қорғады. Ал 1997 жылы ізденімпаз ғалым «Қазақстанда сауатсыздықты жою: тарихи тәжірибе және тағылым» деген тақырыпта докторлық диссертациясын табысты қорғап шықты.
Қазақстан тәуелсіздігімен келген жаңа дәуірде 1991–2000 жылдары Х. Табылдиев Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университетінің ректоры болды. Осы тұста Қазақстанның батысындағы облыстардың ішінде Атырау педагогикалық институт алғаш болып 1994 жылы университет статусына ие болды.
Ардақты ғалымның көп жылғы еңбегі үшін «Қазақстан Республикасы білім беру ісінің үздігі», «Қазақстан Республикасының білім беру ісінің құрметті қызметкері» атанып, «Еңбек ардагері», «Ерен еңбегі үшін», «Қазақстанның 10 жылдығы», «Қазақстан Парламентіне – 10 жыл», «Қазақстан Республикасының ғылымын дамытуға сіңірген еңбегі үшін», «60 років визволения Украіни від фашиствских загарбників (Украина)» медальдарымен, министрліктің және облыс, қала деңгейлеріндегі мақтау грамоталарымен, «Парасат» орденімен марапатталды.
Жыл өткен сайын Хисмет Бозанұлы Табылдиевтің жасампаздық еңбектері жаңарып, ұрпақтан-ұрпаққа аманат боп қала бермек.

Тізімге қайта оралу