07.12.2022 447

2004 жылғы 9 желтоқсаннан бастап Халықаралық сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес күні аталып өтеді.  Тарихқа сүйенсек, 2003 жылғы 1 қарашада Мексикада Мерида қаласында өткен саяси конференцияда жемқорлықтың алдын алу және жою мақсатында БҰҰ Бас Ассамблеясының сыбайлас жемқорлыққа қарсы конвенциясы қабылданып, ол 2008 жылы Қазақстанда ратификацияланған. Осы датаның қарсаңында Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университетінде ұйымдастырылған «Қазақстандағы сыбайлас жемқорлықтың алдын алу тетіктерін жетілдіру» ғылыми-тәжірибелік конференциясы «қоғам дерті» аталып кеткен жат құбылысты болдырмау мен онымен күресіп, қарсы тұрудың аспектілерін талқылады. 
«Біз адами факторды мейлінше азайтып, ақпараттық жүйеге көшуге баса назар аударған жағдайда жемқорлық та жат құбылыс ретінде жойыла бермек. Мәселен, осыдан 4 жыл бұрын мектепке дейінгі білім саласына ақпараттық жүйе енгізілді. Соның арқасында баланы балабақшаға тіркеу, кезегін сақтау, ауыстыру, беру процестері түгелдей автоматтандырылды. Оған дейін, расы керек, балабақшаға сәбиін кезекке тұрғызу үшін біреуге ақша берген, басқалай да деректер кездескен еді. Қазіргі күні бұл қадам нәтижесін беріп, аталған проблеманы 99 пайызға дейін шешуге қол жеткізілді. Бірінші әдіс – осылайша «бармақ басты, көз қысты» әрекеттердің болуы ықтимал жүйелерді барынша ақпараттандыруға көшіру. Ал екінші әдіс – қоғамдық санамен жұмыс істеу деп білемін. Бүгінгі бас қосу да осы бағытта жүзеге асуда. Біз жемқорлыққа мүлдем төзбеу, іштей болса да келіспеу принциптерін ұстанып, ондай ұстанымымызды кез-келген жерде ашық айта алатындай болуымыз керек. «Бұзауды ұрлаған өгізді де ұрлайды» деген мақал бар. Бұл әр адам өзін тиісті жерде шектеуі керек дегенді білдіреді», - деген Атырау облысы әкімінің орынбасары Жасұлан Бисембиев өскелең ұрпаққа тәлім-тәрбие беру тұрғысынан алқалы жиынның берері көп екенін айта келіп, оның нәтижелі боларына сенім білдірді. 
Сондай-ақ, конференцияда ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттінің (Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет) Атырау облысы бойынша департаментінің басшысы Ерлан Досанов, ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің (Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет) Атырау облысы бойынша департаменті басшысының бірінші орынбасары Нұрлан Жахин, облыстық қоғамдық кеңестің Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қоғамдық бақылау, құқық қорғау мәселелері жөніндегі комиссиясы төрағасы Асхат Иманғалиев, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің Атырау облысы бойынша департаментінің басшысы - Әдеп жөніндегі кеңестің төрағасы Ерлан Ермаханбетов және басқалары сөз алып, «2022-2026 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясаты тұжырымдамасының» тиімділігі, осы орайдағы қоғамдық кеңестің атқарып отырған рөлі, атқарылып отырған іс-шаралар жөнінде жан-жақты баяндады.
Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университетінің Басқарма төрағасы – ректор Саламат Идрисов оқу орнындағы қолға алынған жұмыстармен таныстырды. Оның айтуынша, ашықтық принципін ұстанатын университетте Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет бойынша жұмыс тобы құрылған. Сонымен қатар, бакалавриаттың барлық білім беру бағдарламаларына мемлекеттік жалпы білім беру стандартының жалпы білім беретін пәндер циклін таңдау бойынша 2019 жылдан бері 2 курста "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру"пәні оқытылып, "ANTICORRUP ASU" сыбайлас жемқорлық көріністеріне төзбеушілікті қалыптастыру бойынша жоспары бекітілген. Атап көрсететін жәйт - 2021-2022 оқу жылындағы Әдеп жөніндегі Кеңес құрамының 20 пайызын студенттер мен магистранттар құрайды, оның құрамына Атырау облысы бойынша Адалдық алаңының өкілі де енгізілген. Оқу орнында оқыту сапасына академиялық сапа жөніндегі кеңес мониторинг жүргізеді. «Білім алушылардың Этикалық кодексі», «Оқытушылар мен қызметкерлердің корпоративтік мәдениет этикасы", "Академиялық адалдық кодексі» құжаттары Ережелері дайындалып, қолданысқа енгізілген.
«2021-2022 оқу жылында әдеп комиссиясында 5 хаттама толтырылса,  оның тек біреуі ғана  сыбайлас жемқорлық көрінісімен қаралды. Ал  2022-2023 оқу жылында тек 1 хаттама толтырылды, сыбайлас жемқорлық фактісі жоқ. Жемқорлықты болдырмау мақсатында студенттердің дәлелсіз себептермен сабаққа келмеуіне жол берілмейді. ЖОО-ның академиялық саясатына сәйкес 36 сағаттан артық болмаған жағдайда білім алушы оқудан шығарылады», - деді Саламат Нұрмұханұлы.  
Жоғары оқу орнындағы сыбайлас жемқорлықты болдырмаудың тиімді механизмі ретінде «Бір терезе» қағидағатымен жұмыс істейтін «Платонус» ақпараттық жүйесін айтуға болады. Сол арқылы, студенттің қажетті анықтаманы алуға, сабағын тапсыруға, жатақханаға тұруға байланысты барлық өтініш-шағымы автоматтандырылған. Биылғы оқу жылында 1 қазаннан бастап жұмыс істей бастаған «Қоғамдық қабылдау» жобасы тиімділігін көрсетіп отыр. Оған түрлі мәселелер бойынша хабарласқан адамдар саны қазірдің өзінде үш жүзден асты. Олардың барлығы өтініш түскен күні тиісті лауазымды тұлғаларға жолданып, шешімдер қабылданады.  Соның арқасында, академиялық мәселелер, мамандық ауыстыру, курстан курсқа көшу, оқу ақысы, жатақханаға орналасу және басқа да мәселелер бойынша келген өтініштердің барлығы оң шешімін тауып, Ережеге сай түсінік жұмыстары берілді. Бұдан бөлек, «Қоғамдық қабылдау» арқылы 11-14 қарашада «Проректор сағаттары» өтіп, ашық қабылдаулар жүргізілді.
«Қазақстандағы сыбайлас жемқорлықтың алдын алу тетіктерін жетілдіру» ғылыми-тәжірибелік конференциясының аясында секциялық мәжілістер өтіп, онда оқытушы ғалымдар мен студенттер тақырып бойынша зерттеу жұмыстарын ортаға салып, пікір алмасты.

Тізімге қайта оралу