"Біз орыс тілінің ықпалымен Байбарысты Бейбарыс деп жүрміз"
Бүгін Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университетінде Қазақстан Республикасының Дипломатиялық қызметіне еңбек сіңірген қызметкер, шығыстанушы, қазақ тарихын зерттеуші, филолог, аудармашы, Байбарыс сұлтанның өмірі мен «Ер қаруы-бес қару» тақырыбына қатысты құнды мәліметтерді жинаған, көптеген еңбектердің авторы, Мәмлүктанушы ғалым, дипломат Қайрат Сәки Ұзақұлымен кездесу өтті.
Кездесуге ҚР экология министрінің кеңесшісі Еңсегенов Сәрсенбай Құрманұлы, Исатай ауданынан келген Мұрат Бектенов, жастар, университет профессор оқытушылар құрамы қатысты.
Сәки Ұзақұлы біз білетін Бейбарыс сұлтан туралы тың деректерімен бөлісті.
«Айта кететін болсақ, біріншіден Бейбарыстың аты Бейбарыс емес, Байбарыс. Қазақ совет энциклопедиясының өзінде ол кісінің есімі Байбарыс деп жазылып тұр. Бір ғалым мәмлүк мемлекетіндегі көптеген қолжазбаларды орыс тіліне аударған. Оның мынадай сөзі бар: «түркі аттарының дұрыстығына мен кепілдік бермеймін ол арнайы зерттеуді талап етеді» дейді. Байбарысты дәлелдеу үшін ағылшын, неміс, француз, түрік, араб зерттеулердің барлығы латынша Бай деп жазылады.Орыстар ғана Бейбарыс деп жазады. Бізге орыс тілінен кіргендіктен, Байбарыс туралы түсірілген фильм әсерінен Бейбарыс деген атау қалыптасқан. Каир қаласында орналасқан Байбарыс мешіті деген бар. Сол мешітте үлкен қоладан құйылған тақтай ілінген. Олар арабша жазған кезде асты - үсті деген болады фатха, кәсра, дамма деген қысқа дауысты білдіретін белгілер, сол ешқашан жазылмайды екен. Тура сол тақтайшаның үстіндегі Б әріппін сызып тастаған яғни, Байбарыс деп оқылады деп. Осыны ең үлкен дәлел деп санаймыз» -, деді.
Қоғамда ана тілін ардақтаған ұлт жанды азаматтардың қосқан үлесі, сол бағытта атқарған игілікті істері бағалануды. Сондай азаматтардың бірі Сәки Ұзақұлы 1984 жылдан бері Араб елдерінде оқып, Каир, әр-Рияд, Әбу-Даби, Дубай, Сеул, Джидда қалаларындағы елшіліктері мен консулдықтарында түрлі дипломатиялық қызметтер атқарған, Мемлекеттік қызметпен қатар ұлт үшін өте маңызды рухани мәдениетті дамыту жолында «Сұлтан Байбарыс», «Қыпшақ мәмлүктер», «Бағдаттағы жалайыр билігі» атты зерттеулерлері, «Мәмлүктер-соғыс өнері», «Пирамида үстіндегі киіз үй немесе Байбарыс туралы», «Ер қаруы-бес қару» атты кітаптарына енген тарихи деректерден мағұлмат берді.
Жиын барысында Сәки Ұзақұлының білім ордасына дәріс беруі туралы ұсыныс айтылып, сұрақтар қойылып, университетіміздің ғылыми кітапханасына кітаптары табысталды.
Сәки Ұзақұлына алдағы уақытта шығармашылық мол табыстар, тарихи сананы рухани жаңғыртудағы еңбегінің жемісті болуына тілектестік білдіреміз!
ПІКІРЛЕР