Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні қарсаңында өткен мәжіліс
31 мамыр - Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні. Бұл күн Елбасының Жарлығымен саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу жылы болып аталған 1997 жылдан бастап атап өтіледі. Тәуелсіз Қазақстанда алғашқы болып қабылданған заңдардың бірі - 1993 жылғы сәуірдің 14-індегі «Жаппай саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау туралы» ҚР Заңы.
20 мамырда Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университеті мен Атырау облысы Ішкі саясат басқармасының бірігіп ұйымдастыруымен саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі Атырау облыстық комиссиясы жұмыс топтарының мәжілісі өтті. Қатысушылар арасында Атырау облысы Ішкі саясат басқармасының өкілдері, саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі Атырау облыстық комиссиясы мен жұмыс топтарының мүшелері, БАҚ өкілдері, университет ғалымдары мен оқытушылары болды. Кіріспе сөзбен шараны ашқан модератор Халықаралық байланыс және ғылым жөніндегі проректор Батрышев Дидар Ғалымұлы қысқаша шолу жасады. Келесі сөз кезегін алған Атырау облысы Ішкі саясат басқармасы басшысының орынбасары Әжіғалиев Сағадат Орынбасарұлы алып, аталмыш шараға байланысты пікірін ортаға салды.
Күн тәртібінде саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі Атырау облыстық комиссиясы мен жұмыс топтары туралы, саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі Атырау облыстық комиссиясы жұмыс топтарының қызметін жүргізу әдіснамасы, саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күніне арналған шаралар туралы мәселелер қаралды.
Алғашқы бөлім бойынша сөз кезегі Қазақстан Халқы Ассамблеясы институтының директоры, тарих ғылымдарының докторы, профессор Жанна Қыдыралинаға берілді. Өз баяндамасында саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі Атырау облыстық комиссиясы мен жұмыс топтары туралы тоқталды. Топтық құрамға бөлінген зерттеу жұмысының мақсаты - комиссия отырысына қорытындылар дайындау, мұрағат көздері мен басқа да материалдарды жинау. Атаулары бойынша облыстық жұмыс мүшелерінің бөлінісі 8 топтан құралды.
Аталмыш топ мүшелері белгілі бір мақсатқа сай Қазақстанның батыс өңірінде болған көтерілістерді басу кезінде (1928-1932 жж.) сотсыз немесе тергеусіз атылған саяси қуғын-сүргін құрбандарын, сондай-ақ соттан тыс және сот органдарының осы көтерілістерге қатысқаны және қолдағаны үшін қуғын-сүргінге ұшырағандарын зерттеу, қорытынды жасау және саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау бойынша; кулактар, байлар, жартылай феодалдар және шаруалардың ақталмаған қуғын-сүргін құрбандарын зерттеу, қорытынды және ұсыныстар дайындау; 1916-1930 жж. мемлекеттің жазалаушылық әрекеті мен биліктің саяси қуғын-сүргін кезіндегі түрлі зорлық-зомбылық саяси науқандар мен аштық кезінде Қазақстаннан кетуге мәжбүр болған қазақстандық босқындарды ақтау бойынша зерттеу; большевиктік-сталиндік режимнің шаруаларға қарсы күшейтілген ұжымдастыру, сатып алу және басқа да саяси науқандарының құрбандарын зерттеу; ақталмаған қазақстандықтар - Гурьев облысында орналасқан НКВД ГУЛАГының лагерлерінде болған саяси қуғын-сүргін құрбандары, сондай-ақ олардың отбасы мүшелеріне ұсыныстар әзірлеу, Қазақстанның тәуелсіздігі мен аумақтық тұтастығы үшін жеке күрескен адамдардың, сондай-ақ осы идеялар үшін адамдардың саяси баяндамаларына қатысушылардың, қоғамдық және саяси ұйымдардың, қызметтік, ғылыми, мәдени идеялары үшін мемлекеттік қудалауға және толық құқықтық және саяси ақтауға арналған пікірлер мен ұсыныстар дайындау; 1939-1945 жж. фашистік Германия, Финляндия, Еуропа елдерінде қамауға алынған қазақстандық әскери тұтқындарды, Қазақстанға күштеп көшірілген халықтар мен арнайы қоныстанушылардың ақталмаған қуғын-сүргін құрбандарын ақтау жөніндегі; дәстүрлі дін өкілдері - саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау үшін зерттеу, қорытынды және ұсыныстар дайындау жөнінде топтастырылған.
Ғалымдар, өлкетанушылар, волонтер жастар, қоғамдық ұйым өкілдерінен құралған топта сонымен қатар, саясаттану, рухани сана, дін зерттеушілері де белсене араласты. Сандық және сапалық құрамы жағынан 7 тарих ғылымдарыны докторы, 1 философия ғылымдарының докторы, 5 тарих ғылымдарының докторы, 1 педагогика ғылымдарының докторы, 7 тарих магистрлері, 3 өлкетанушы, тарихшы мамандардан құралған әрбір топ 2-4 адамнан тұрады. Сонымен қатар, Атырау облыстық комиссиясы жұмыс топтарының қызметін жүргізу әдіснамасы мен саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күніне арналған шаралар туралы жоспарлар мен нақты орындалуы тиіс қадамдар айтылды. Шара соңында қатысушылар өз ойлары мен ұсыныстарын жеткізді.
ПІКІРЛЕР