Қазақстан және дүниежүзі тарихы кафедрасының бастау тарихы жалпы университет тарихымен тығыз байланысты. Гурьев педагогика институтының құрамында тарих, тіл және әдебиет пәндері мұғалімдерін дайындаудан басталады. (1956 жыл), алғаш КСРО тарихы, Дүниежүзілік тарих болып құрылған кафедралар, кейін Отан тарихы, Қазақстан тарихы, Тарих және тарихты оқыту әдістемесі, Қазақстанның ежелгі және ортағасырлар тарихы, Қазақстанның жаңа және қазіргі заман тарихы болып өзгертілген, қазіргі аталуы – Қазақстан және дүниежүзі тарихы кафедрасы. Университеттегі байырғы ұжымдардың бірі.
Әр жылдары кафедрада белгілі ғалымдар, ардақты ұстаздар З.А.Алдамжаров, Ғ.А.Аманғосов, Х.Б.Табылдиев, А.С.Иманғалиев, И.К.Камешев, К.Қ.Қайырбекова, Ж.Б.Бақи, Ә.Ү.Ермағамбетова, А.П.Марданов, Х.А.Мұханбетов, Ғ.Н.Нығмет, Ә.Қ.Мұқтар, М.У.Нұрсұлтан, С.Ж.Сапанов, Т.Т.Төлепбергени, С.А.Хисматуллин және тағы басқалар жемісті еңбек етті. 1991 жылдан бастап жұмыс жасап келе жатқан уақыт өлшемінде кафедрадағы «тарих», «тарих және құқ», «тарих және география», «тарих және музей ісі» мамандануы бойынша 600-ден астам маман, 11 аспирант, 15 магистрант әзірленді.
Кафедраның көптеген түлектері университет, институт, колледж, мектеп оқытушылары, сонымен бірге әртүрлі ғылыми-зерттеу институттарының ғылыми қызметкерлері, Парламент Сенаты, облыстық, қалалық, аудандық маслихат депутаттары, әкімшілік, құқық қорғау саласының, мұрағат, мұражай қызметкерлері.
Кафедраның қазіргі құрамында тәжірибелі ұстаздар сонымен қатар өлкемізге белгілі ғалымдар – А.С.Сарсенов, Ж.Т.Таңатарова, Ұ.Т.Ахметова, А.А.Ахмет, Л.Б.Бердіғожин, С.Ж.Сапанов, Ә.Қ.Мұқтар, Г.Б.Каленова, Ш.Н.Нағымов, Г.Қайрғалиева, С.О.Қуаныш, Ж.К.Жұмабаева, Н.Сармурзина, Д.Ұ.Хамидуллина, Д.Ж.Алипова, Г.Ш.Шугаепова және жас буын өкілдері – Г.А.Джамбаулова, Г.Ж.Айдосынова, Ж.Ж.Сакенов, А.М.Зайнов, С.М.Мирболатов, С.Қ.Молдашева еңбек етуде.
Кафедра мүшелері соңғы жылдары 30 монографиялық еңбек, 300-ден астам ғылыми мақалалар жариялады, 40 халықаралық, республикалық, аймақтық ғылыми-практикалық конференцияларды ұйымдастырды.
Кафедра ұжымы төмендегі бағыттарда жұмыс атқаруда: кафедра профессор-оқытушыларының ғылыми монографиялық еңбектерін, оқу-әдістемелік кітаптарын шығару; үздік мақалаларды халықаралық, республикалық журналдар мен жергілікті басылымдарда, жинақтарда жариялау; кафедра жанындағы магистратура арқылы ғылыми жұмыстарды жолға қою; Атырау облысының этно-мәдени-тарихи мұраларын зерттеу бағдарламасы арқылы археологиялық, этнографиялық экспедицияларды ұйымдастыру; оқытушылардың ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізулеріне мүмкіндіктер туғызу, облыстық, республикалық, халықаралық конференциялар ұйымдастыру; университет мұражайы жанындағы «Мұра» студенттер ғылыми үйірмесінің жұмысын жалғастыру.
Қазіргі кезде кафедра ұжымы алдында тарихты жүйелі зерттейтін, инновациялық технологияны жетік меңгерген, бірнеше тілдерді білетін, ғылымға бейім тарихшы мамандарды даярлау міндеті тұр. Ол – тарихи зерттеу методологиясының негізгі қағидасы ретінде әлемдік өркениет талаптарына сәйкес ұлттық мүддені, қоғамдық бірлікті жоғары қоятын, беймәлім немесе бұрмаланып келген «ақтаңдақтарды» шынайы, ғылыми сипатта ашып зерттеуге ұмтылатын, мұрағат құжаттары мен мұражайлық, археологиялық жәдігерлерді танып, жүйелей, сұрыптай алатын, жаңа ғылыми тұжырымдама негізінде қазақ этносы мен қазақ мемлекеттілігінің көне дәуірден бастап тәуелсіздік кезеңіне дейінге қалыптасу және даму сабақтастығын жүйелі түрде жеткізе білетін, ұлт тарихына деген сенімі мол, мақтаныш психологиясы қалыптасқан тарихшы студент және магистрант болуы тиіс. Осы мақсатта кафедра республика және шет елдердің көрнекті ғалымдарымен тығыз байланыс жасап келеді. 1991 жылдан бастап, тарих саласында маман даярлау аясында Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтымен, Р.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтымен, Ә.Марғұлан атындағы Археология институтымен, Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетімен, Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университетімен, Қалмақ мемлекеттік университетімен тағы да басқа ғылыми-зерттеу мекемелері және оқу орындарымен ғылыми, әріптестік байланыс орнаған.
Кафедра ұжымы қазіргі кезде «Өлке тарихының өзекті мәселелері», «Қазақстанның орта ғасырлық және қазіргі заман тарихы проблемалары», «Батыс Қазақстанның археологиялық-этнографиялық мұраларын зерттеу мәселелері», «Еуразиялық көшпенділер әлемдік тарихнамада», «ХХ ғ.Батыс Қазақстанда педагогикалық ақыл-ойдың дамуы», «Батыс Қазақстанның ортағасырлық қалалары» атты тақырыптарда ғылыми-зерттеу жұмыстарымен айналысуда. Сонымен қатар кафедраның бір қатар ғылымдары саяси қуғын-сүргін құрбандарын актау мәселелерін жан-жақты зерделеу және шешу мақсатында «Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау» жөніндегі мемлекеттік комиссия құрамында жұмыс жасап келеді.